In Kosovo heeft een hoofdredacteur bijna meer macht dan een politicus of guerrillaleider. Voor het eerst wordt in Kosovo een onafhankelijk radio- en televisiestation opgezet.
In Kosovo heeft een hoofdredacteur bijna meer macht dan een politicus of guerrillaleider. Voor het eerst wordt in Kosovo een onafhankelijk radio- en televisiestation opgezet.
Radio Television Kosovo (RTK) heeft zo’n honderdtwintig werknemers bij de televisieafdeling in dienst en zo’n zestig bij de radioafdeling. UNMIK, de VN-overgangsregering verantwoordelijk voor de opbouw van Kosovo, betaalt de European Broadcasting Association voor het verzorgen van de uitzendingen. Op die manier is er geen directe invloed van UNMIK op RTK. Nederland schonk zo’n elf en een half miljoen gulden voor onder andere operationele kosten maar ook de restauratie en inrichting van het gebouw van de voormalige Servische staatstelevisie. De journalisten van RTK zijn zowel oudgedienden als jong talent, en beiden groepen worden begeleid en opgeleid door ervaren, internationale journalisten. Richard Lucas, de afgelopen dertig jaar in dienst bij de BBC, is de internationale directeur van de omroep.
De programmering van RTK varieert van Amerikaanse soaps tot lokale documentaires. In een van de twee grote Tv-studio’s, waar voorbereidingen worden getroffen voor een muziekprogramma en een lottoshow, vertelt Lucas over RTK: “Kosovaarse tv moet ‘gewone’ tv worden. De dagen van televisie als een doorgeefluik van staatspropaganda of andere extreme sentimenten, zijn voorbij. Ik wil onafhankelijke, eerlijke tv maken. Onderhoudend en informerend.” Misschien zelfs Big Brother? Lucas, lachend: “Wie weet. En wie weet ooit met Albanezen en Serven in een huis — maar daar is de tijd nog lang niet rijp voor.”
RTK kent relatief veel nieuwsuitzendingen, ook in de minderheidstalen Turks, Bosnisch en Servisch. Lucas: “Het is echter een probleem om Servische nieuwslezers te vinden. Hun gezichten raken bekend, en daarom kunnen ze niet meer zonder gevaar voor eigen leven in Pristina rondlopen. Soms worden ze voor de studio’s opgewacht door kwaadwillende Albanezen. Sinds kort begeleidt vredesmacht KFOR onze Servische nieuwslezers.”
Binnen enkele jaren moet Lucas opgevolgd worden door een Kosovaarse directeur. Er zijn nog slechts enkele internationale medewerkers werkzaam, en op Lucas na worden ook zij nog voor het eind van 2001 vervangen door lokale medewerkers. Maar voorlopig werkt Lucas aan wat in zijn ogen de grootste uitdaging is van RTK: “De Kosovaren — zowel ons publiek als onze medewerkers — duidelijk maken wat onafhankelijke media inhouden. Dat ze er daadwerkelijk van overtuigd zijn dat niemand, zelfs UNMIK niet, ons een nieuwsbericht kan dicteren.”
Elders in Pristina, op de redactielokalen van de onafhankelijke krant Koha Ditore, formuleert adjunct-hoofdredacteur Baton Haxhiu het belang van onafhankelijke media: “Voor de opbouw van een stabiel Kosovo is RTK in feite doorslaggevender dan UNMIK.” Tegelijkertijd wijst Haxhiu op het belang van pluriformiteit. Koha Ditore is dan ook bezig een eigen — onafhankelijke — tv-zender te starten.
